De zwaardwalvis of orka.
Een orka is zwart
wit van kleur.
Het is een zoogdier.
Hij is warmbloedig zoals wij.
Veel zoogdieren hebben haar tegen de kou, maar de orka niet, hij heeft een kale
huid.
Zijn huid voelt een beetje aan als rubber.
Op zij rug heeft de orka een driehoekige vin.
Bij mannetjes is deze soms wel 2 meter hoog; net zo hoog als een deur.
naast de ogen heeft de orka een witte ronde vlek.
Zijn buik en keel zijn ook wit.
Een volwassen mannetje kan bijna 10 meter lang worden en weegt 9000 kg; dit is
net zoveel als een vrachtwagen.
Vrouwtjes worden niet langer dan 8 meter en wegen ongeveer 3000 kg.
De orka leeft vaak in koud water rond de noord- of zuidpool.
Het mannetje heeft een grote rugvin.
Die van het vrouwtje is kleiner en gebogen. (zie
foto)
Jongen.
Orka’s kunnen het
hele jaar door paren, ze kennen geen paartijd.
Een vrouwtjesorka krijgt om de 3 tot 10 jaar één jong.
Ze draagt het jong 13 tot 16 maanden in haar buik.
Meteen als het jong geboren is zwemt “het kleintje” met de moeder mee.
Eén van de eerste dingen die de baby doet, is de tepels van de moeder zoeken om
te drinken.
Orka’s drinken onder water.
Het drinken moet snel gebeuren, want het jong moet telkens naar boven om adem te
halen.
Jonge orka’s blijven meestal één jaar bij de moeder drinken, daarna g&aan ze
zelf jagen.
Orka's leven in groep.
Sommigen leven in een gezin met de
moeder aan het hoofd.
De jongen kunnen hun hele leven bij de moeder blijven.
In andere groepen leven soms wel vier verschillende generaties samen.
Hoe dan ook, er is altijd een hele goede band tussen de leden van de groep.
Tijdens het zwemmen loopt de ademhaling van de moeder gelijk met die van haar
jong.
En als er een orka gewond is geraakt door bijvoorbeeld een schroef van een
schip, komt de familie direct ter hulp en houden ze hem aan de oppervlakte zodat
hij kan ademhalen.
De orka's kunnen uren aan een stuk spelen: ze zitten elkaar achterna, spetteren,
duwen elkaar opzij, slaan met de vinnen op het water...
Op jacht.
De orka is een slimme jager.
Hij jaagt in groep.
Orka's vallen soms zeeleeuwen aan door hen op te jagen in ondiepe wateren.
De orka, een zoogdier dat lucht moet inademen, is bereid om bijna te stranden om
zijn prooi te vangen.
Deze 10 meter lange rover is de enige walvis die op andere walvissen jaagt.
Orka's omsingelen dikwijls hun prooi vooraleer ze aan te vallen.
Van alle tandwalvissen is de orka de felste jager.
Hij eet meer verschillende prooien dan welke andere walvis.
Met zijn afschrikwekkende tanden bijt en scheurt hij zijn prooi in stukken.
Een hongerige orka ziet een
zeeleeuw die rond spettert.
Met krachtige slagen van zijn staart nadert hij zijn prooi.
Aan de lange rugvin kun je zien dat het een volwassen mannetje is.
De zeeleeuw lijkt helemaal niets in de gaten te hebben, maar hij is hoe dan ook
machteloos in het ondiepe water.
Plotseling steekt de orka zijn kop
uit het water en doet zijn bek wijd open.
Hij heeft minder tanden dan de meeste tandwalvissen, maar zijn tanden zijn wel
lang en erg sterk.
Dan klapt hij zijn bek dicht en houdt de zeeleeuw in zijn ijzeren greep.
Terwijl zijn prooi hulpeloos spartelt, zwemt de orka terug in zee om zijn buikje
rond te eten.
Hoe ademt de orka?
Een orka heeft longen, hij moet dus steeds boven water komen om adem te halen.
Dat doet hij met zijn neus die bovenaan zijn kop zit.
De neusgaten vormen samen één gat.
Dat gat heet een blaasgat.
Onder water gaat dat blaasgat met sterke spieren dicht, zodat er geen water in
de longen van de orka kan komen.
Als een orka uitademt, doet hij dat door zijn neus. Hij blaast dan een beetje
water mee in de lucht.
De lucht die hij uitademt is warm, maar koelt snel af.
Daardoor ontstaat er een dampwolk.
De orka verscheen ook op het
witte doek.
De bekendste films zijn de drie Free Willy.
In Free Willy één speelde Keiko de rol van Willy, in de andere films werden
robots gebruikt.
Hoe beweegt een orka
zich voort?
Een orka heeft sterke spieren onderin zijn rug, hij beweegt daarmee zijn staart
onder het zwemmen.
Hoe oud kan een orka
worden?
Een vrouwtje kan in de vrije natuur wel 70 jaar worden.
Een mannetje leeft ongeveer 30 jaar korter.
Kunnen orka’s horen en
zien?
Orka’s kunnen goed zien, of ze nu boven of onder water zijn, dat maakt niks uit.
De oren van de orka werken ook goed.
Ze liggen verstopt in de huid, van binnen lijken de oren op die van een
vleermuis.
Ze werken zelfs zo goed dat wanneer een orka in een prooi bijt, een soortgenoot
dit op grote afstand kan horen!
En voelen?
Als je een orka met één vinger aanraakt, voelt hij dat.
Wat een orka minder goed kan is
proeven en
ruiken.
Terug
naar het archief